Η αυγή της μακεδονικής ισχύος και η μάχη της Χαιρώνειας

ΧΑΙΡΩΝΕΙΑ 338 π. Χ.

Η ΜΑΧΗ

Αναλογιζόμενοι σήμερα την έκρηξη του μακεδονικού ελληνισμού και την ασύλληπτη εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία, το συναίσθημα της υπερηφάνειας είναι σχεδόν αναπόφευκτο - πρόκειται για το πλεονέκτημα που μας εξασφαλίζει ο χρόνος. Ετσι, συχνά επενδύουμε τα γεγονότα αυτά με έναν πατριωτικό συναισθηματισμό που ανήκει σε κατοπινές αντιλήψεις για την εθνική μας ταυτότητα και δυσκολευόμαστε να συνειδητοποιήσουμε τη βία της τεράστιας μεταστροφής που σήμανε για τα ελληνικά πράγματα η αυγή της μακεδονικής ισχύος. Η διεύρυνση των ελληνικών πολιτικών επιδιώξεων και η μετάβαση από τον «τοπικισμό» στον «διεθνισμό» - όπως θα έλεγε κανείς με σύγχρονους όρους - ήταν μια άγρια και αιματηρή υπόθεση που, μολονότι βρήκε υποστηρικτές σε όλον τον ελλαδικό χώρο, σε καμία περίπτωση δεν βασίστηκε στη συναίνεση και στην ομοψυχία.

Η πανελλήνια ιδέα

«Πανελλήνια ιδέα» ονομάζουμε το ιδεολογικό μόρφωμα που βασίστηκε στη σταδιακή εγκατάλειψη της πίστης στην ανεξάρτητη πόλη-κράτος και στον οραματισμό μιας ισχυρής κεντρικής εξουσίας που θα κατόρθωνε να ενώσει τους διχασμένους Ελληνες κατά των βαρβάρων και να τερματίσει την υποταγή των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας στην Περσική Αυτοκρατορία.

Η ιδέα της ένωσης υπό κοινή εξουσία είχε πολλούς υπερασπιστές. Ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» εκφράζει την άποψη ότι από τη φύση της η μοναρχία υπερτερεί των άλλων μεθόδων, καθ' ότι ο ηγεμόνας επιθυμεί τόσο τη συντήρηση του πλούτου των προνομιούχων όσο και την ευημερία του λαού. Ο δε Ισοκράτης, ίσως ο πιο θερμός υποστηρικτής της πανελλήνιας ιδέας, πίστευε ότι μόνο το ισχυρό χέρι ενός μονάρχη θα μπορούσε να τερματίσει τον αλληλοσπαραγμό των πόλεων-κρατών και να εδραιώσει την πολυπόθητη ενότητα.

Από την άλλη, το κοινό αίσθημα στις πάλαι ποτέ κραταιές πόλεις-κράτη μάλλον δεν συμφωνούσε με αυτές τις εκτιμήσεις. Η περίπτωση του Δημοσθένη είναι χαρακτηριστική κατά το ότι εκφράζει τη δυσκολία του αρχαίου πολίτη να αποσχισθεί από ένα modus vivendi που συνιστούσε την ίδια την ουσία της πολιτικής ύπαρξής του, να αποκηρύξει την πίστη στην ανεξαρτησία της πόλης του και το δικαίωμά του να συμμετέχει στις αποφάσεις της. Δεν είναι λοιπόν διόλου παράξενο το ότι πολλοί από τους υπόλοιπους Ελληνες είδαν την αντιπαράθεση με τους Μακεδόνες ως σύγκρουση μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας.

Μολαταύτα θα μπορούσε να πει κανείς ότι στις συνθήκες του 4ου αιώνα π.Χ., η πανελλήνια ιδέα ήταν μια τολμηρά σύγχρονη πολιτική θεώρηση. Από τη φύση της - λόγω της πίστης στην αναγκαιότητα κεντρικής εξουσίας - χρειαζόταν μια ισχυρή, θαρραλέα, ακόμη και αδίστακτη, προσωπικότητα για να την ενσαρκώσει. Η προσωπικότητα αυτή ήταν ο Φίλιππος Β' ο Μακεδών.

Η Μακεδονία του Φιλίππου

Αμέσως μετά την ενθρόνισή του το 359 π.Χ., ο Φίλιππος επικέντρωσε τις προσπάθειές του στην εδραίωση της εξουσίας του. Αφότου εξασφάλισε την υποταγή των φύλων της Ανω Μακεδονίας, στράφηκε προς την στρατηγικής σημασίας Αμφίπολη, η κατάληψη της οποίας το 357 π.Χ. του έδωσε συν τοις άλλοις τη δυνατότητα να ελέγξει τα μεταλλεία του Παγγαίου Ορους. Στη συνέχεια ο Φίλιππος κατέλαβε την Πύδνα, την Ποτείδαια και τη Μεθώνη. Ο Ιερός Πόλεμος που είχε κηρύξει η Δελφική Αμφικτιονία - την οποία ηγεμόνευε ουσιαστικά η Θήβα - για την απελευθέρωση των Δελφών από τους Φωκείς, έδωσε την ευκαιρία στον Φίλιππο, το 352 π.Χ., να νικήσει τον στρατηγό των Φωκαίων Ονόμαρχο, να εκδιώξει τους Φωκείς από τη Θεσσαλία και να εγκαταστήσει στρατιωτικές φρουρές σε όλη τη Μαγνησία.

Ο Φίλιππος εκστράτευσε πλειστάκις κατά της Θράκης και έτσι ουσιαστικά πέτυχε να κυριαρχήσει σε όλη την περιοχή από τη Θεσσαλία ως τα στενά του Βοσπόρου - πλην της Χαλκιδικής. Ευλόγως ο Φίλιππος δεν επιθυμούσε αυτή την ενόχληση στη μέση των εδαφών του μακεδονικού κράτους και έτσι, ύστερα από μια σειρά άγριων πολιορκιών, κατόρθωσε να προσαρτήσει και τη Χαλκιδική, το 348 π.Χ. Αλλες πόλεις δέχθηκαν την εισβολή και υποτάχθηκαν ενώ άλλες - γνωστότερη ανάμεσά τους η Ολυνθος - αντιστάθηκαν και καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Η σκληρότητα που επέδειξε ο Φίλιππος στην προσάρτηση της Χαλκιδικής τάραξε πολλούς Ελληνες. Οι αντίπαλοί του στην Αθήνα, όπως ο Δημοσθένης, σίγουρα μπορούσαν πλέον να μιλούν για τον «βάρβαρο κατακτητή», ακόμη και οι συμπαθούντες όμως αναρωτιόνταν πού θα σταματούσε ο μακεδόνας στρατηλάτης αν του επιτρεπόταν να κατέλθει στην Κεντρική Ελλάδα. Εν πάση περιπτώσει, ήταν ο Φίλιππος που, παρά το στρατηγικό πλεονέκτημά του, επιδίωξε την ειρήνη και όχι οι Θηβαίοι - που προσέβλεπαν σε αυτόν για να τους συνδράμει στη συνέχιση του Ιερού Πολέμου - ή οι Αθηναίοι - που είχαν ακόμη αξιώσεις για την Αμφίπολη και φοβούνταν για την εμπορική τους δραστηριότητα στα στενά του Βοσπόρου.

Η Φιλοκράτειος ειρήνη

Η πολιτική του Φιλίππου ήταν ιδιοφυής. Στον Βορρά εδραίωνε την ισχύ του, οργάνωνε τον στρατό του και παραδειγμάτιζε τις πόλεις-κράτη της Κεντρικής Ελλάδας με τη σκληρότητά του. Ταυτόχρονα, προς τον Νότο επεδείκνυε μεγάλη ανεκτικότητα, στέλνοντας το μήνυμα ότι επιθυμούσε τη συμμαχία και τη συμπόρευση και όχι τον πόλεμο. Η πολιτική αυτή άσκησε μεγάλη πίεση και τελικά απέδωσε, οδηγώντας στη λεγόμενη Φιλοκράτειο ειρήνη, το 346 π.Χ.

Ο Φίλιππος εκμεταλλεύθηκε την ειρήνη και άρχισε να εξαγοράζει τη συμπάθεια των μικρότερων πόλεων, επεκτείνοντας λίγο λίγο την επιρροή του. Η προσπάθειά του αυτή προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στην Αθήνα. Ο Δημοσθένης στους λόγους του πάσχιζε να πείσει τους Αθηναίους για την απειλή που διαγραφόταν αλλά και τους Ελληνες γενικότερα ότι ο Φίλιππος ενσάρκωνε την εν δυνάμει κατάλυση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας τους. Με τη συνδρομή του Υπερείδη και του Λυκούργου, ο Δημοσθένης πέτυχε τελικά να υπερισχύσει έναντι του Ισοκράτη και του Αισχίνη που υποστήριζαν τη σύμπραξη με τη Μακεδονία.

Η απόφαση του Φιλίππου να καταλάβει τις Θερμοπύλες ήταν καθοριστική για τη στάση των Αθηναίων. Ο Αισχίνης δικάστηκε ως προδότης και ο Φιλοκράτης εξορίστηκε. Ο Δημοσθένης είχε επικρατήσει και οι φιλομακεδόνες πλέον κινδύνευαν να κατηγορηθούν ως προδότες αν εξέφραζαν τις απόψεις τους. Ο Δημοσθένης πέτυχε να συνάψει συμμαχία μεταξύ της Αθήνας, της Φωκίδας, της Εύβοιας, των Μεγάρων, της Κορίνθου, της Αχαΐας και της Λευκάδας. Ο Φίλιππος ανησύχησε για την εξέλιξη αυτή αλλά η Δελφική Αμφικτιονία τού έδωσε και πάλι το πρόσχημα να επέμβει.

Η Δελφική Αμφικτιονία κήρυξε τον πόλεμο στην Αμφισσα της Λοκρίδας, με την αιτιολογία ότι είχε καταλάβει εκτάσεις που ανήκαν στο Ιερό των Δελφών, και ζήτησε από τον Φίλιππο να αναλάβει την ηγεσία. Οταν ο Φίλιππος άφησε πίσω του τις Θερμοπύλες και κατευθύνθηκε προς τη Φωκίδα, οι Αθηναίοι πανικοβλήθηκαν. Οι πρέσβεις των Αθηναίων με επικεφαλής τον Δημοσθένη έσπευσαν στη Θήβα, ζητώντας τη συνδρομή της κατά του Φιλίππου. Οι Θηβαίοι - ως τότε σύμμαχοι των Μακεδόνων, καθ' ότι ουσιαστικά ήλεγχαν τη Δελφική Αμφικτιονία - επείσθησαν, ιδιαίτερα λόγω των ανταλλαγμάτων που τους προσέφεραν οι Αθηναίοι.

Η μάχη στη Χαιρώνεια

Ο Φίλιππος χτύπησε με αποτελεσματικότητα και κατέλαβε την Αμφισσα και τη Ναύπακτο. Οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους συγκέντρωσαν τα στρατεύματά τους στη στενή πεδιάδα της Χαιρώνειας, η οποία ήταν πρόσφορη για αμυντικό πόλεμο. Νωρίς το πρωί, στις 2 Αυγούστου 338 π.Χ., τα δύο στρατεύματα βρέθηκαν αντιμέτωπα.

Μολονότι οι λιγοστές πληροφορίες που σώζονται δεν επαρκούν για να είμαστε βέβαιοι, υπολογίζεται ότι οι σύμμαχοι διέθεταν περί τους 35.000 πεζούς και 2.000 ιππείς. Το στράτευμα παρατάχθηκε από την κώμη της Χαιρώνειας ως τον Κηφισό ποταμό, σε μια απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων. Στο αριστερό πλευρό της παράταξης (στην κώμη της Χαιρώνειας) βρίσκονταν οι Αθηναίοι, υπό τις διαταγές των στρατηγών Λυσικλή, Στρατοκλή και Χάρη. Στο κέντρο βρίσκονταν σύμμαχοι από διάφορες περιοχές, Κορίνθιοι, Φωκείς κ.ά. Και στο δεξιό πλευρό (δίπλα στον Κηφισό ποταμό) βρίσκονταν οι Βοιωτοί, με τον Ιερό Λόχο των Θηβαίων υπό τις διαταγές του Θεαγένη.

Ο μακεδονικός στρατός ήταν κατά τι μικρότερος - αριθμούσε 30.000 πεζούς και 2.000 ιππείς -, ήταν όμως ασύγκριτα πιο αποτελεσματικός και ετοιμοπόλεμος. Στο δεξιό πλευρό, δηλαδή απέναντι από τους Αθηναίους, παρατάχθηκε το ελαφρύ πεζικό, μαζί με το επίλεκτο σώμα πεζικού, τους λεγόμενους «υπασπιστές», με επικεφαλής τον ίδιο τον Φίλιππο. Στο κέντρο και στο αριστερό πλευρό της παράταξης βρισκόταν το κύριο σώμα της μακεδονικής φάλαγγας με τις σάρισες, ενώ το άκρο του αριστερού πλευρού ενίσχυε το βαρύ ιππικό, με επικεφαλής τον μόλις δεκαοκτάχρονο Αλέξανδρο. Η άνιση αυτή κατανομή του στρατεύματος, γνωστή ως «λοξή παράταξη», ήταν ιδιοφυής επιλογή. (Θα τη χρησιμοποιούσε άλλωστε αργότερα και ο Αλέξανδρος στις μάχες του κατά των Περσών.)

Ο Φίλιππος διέταξε πρώτα το δεξιό πλευρό να επιτεθεί στους Αθηναίους. Οι Αθηναίοι αντεπιτέθηκαν, ενώ το ελαφρύ πεζικό των Μακεδόνων υποχωρούσε, παρασύροντάς τους ολοένα μακρύτερα από το κύριο συμμαχικό σώμα. Καθώς ο Φίλιππος έμοιαζε να υποχωρεί - με υποδειγματική πειθαρχία - οι Αθηναίοι πίστεψαν ότι νικούσαν και διέσπασαν ακόμη περισσότερο τη συνοχή του στρατεύματος. Λέγεται μάλιστα ότι ο στρατηγός τους Στρατοκλής τόσο ενθουσιάστηκε από την υποχώρηση των Μακεδόνων, ώστε κραύγασε «Ες Μακεδονίαν!», παροτρύνοντας τους άνδρες του να καταδιώξουν τον Φίλιππο ως τη Μακεδονία.

Στο άλλο άκρο της παράταξης, όμως, οι Βοιωτοί αντιμετώπιζαν προβλήματα από τους σαρισοφόρους Μακεδόνες, οι οποίοι πίεζαν σταθερά. Ο δε Ιερός Λόχος των Θηβαίων δεχόταν τις αλλεπάλληλες εφορμήσεις του μακεδονικού ιππικού υπό τον Αλέξανδρο.

Η ήττα των συμμάχων

Οι Αθηναίοι εξακολούθησαν να ακολουθούν τον Φίλιππο, με αποτέλεσμα να παρασύρουν και τμήματα του κέντρου της συμμαχικής παράταξης, η οποία διασπάστηκε, αφήνοντας ακάλυπτο το πλευρό που υπερασπίζονταν οι Θηβαίοι. Ο Αλέξανδρος αντιλήφθηκε αμέσως το κενό και εισχώρησε πλευροκοπώντας τους Θηβαίους. Πολλοί σύμμαχοι, βλέποντας τους μακεδόνες ιππείς μέσα στις γραμμές τους, τράπηκαν σε φυγή.

Μόλις ο Φίλιππος παρατήρησε ότι ο γιος του είχε διεισδύσει στην παράταξη του εχθρού, σταμάτησε να υποχωρεί και πέρασε στην αντεπίθεση. Οι Αθηναίοι αιφνιδιάστηκαν από τους εκπαιδευμένους και πειθαρχημένους Μακεδόνες. Στην αρχή προσπάθησαν να υποχωρήσουν συντεταγμένα αλλά γρήγορα η πειθαρχία τους έσπασε και τράπηκαν και αυτοί σε φυγή.

Οι μόνοι που δεν υποχώρησαν ήταν οι Ιερολοχίτες. Αντιστάθηκαν απελπισμένα στις επιθέσεις του Αλεξάνδρου, ακόμη και μετά τον θάνατο του Θεαγένη, και έπεσαν μέχρις ενός. Αλλά και οι άλλοι σύμμαχοι υπέστησαν βαριές απώλειες. Περίπου 1.000 Αθηναίοι κείτονταν νεκροί στην πεδιάδα της Χαιρώνειας και περίπου 2.000 είχαν αιχμαλωτιστεί. Ανάμεσα σε αυτούς που κατόρθωσαν να διαφύγουν λέγεται ότι ήταν και ο Δημοσθένης.

Η μοίρα των ηττημένων

Ο Φίλιππος ήταν μάλλον επιεικής με τους ηττημένους συμμάχους. Η στάση του βέβαια είναι εύλογη, αν αναλογιστεί κανείς ότι δεν επιθυμούσε τόσο τη σύγκρουση με τους υπόλοιπους Ελληνες όσο την ένωσή τους και τη συστράτευσή τους υπό μακεδονική ηγεσία. Πάνω από όλα ήθελε να τον αποδεχθούν οι Αθηναίοι - ίσως κάποιο ρόλο να έπαιξε και η επιθυμία του να τους αποδείξει ότι δεν ήταν «βάρβαρος» όπως τον κατηγορούσαν.

Εν πάση περιπτώσει, ο Φίλιππος επέτρεψε στην Αθήνα να διατηρήσει την αυτονομία της και της επέστρεψε τους αιχμαλώτους δίχως να ζητήσει λύτρα. Την αρχική έκπληξη των Αθηναίων διαδέχτηκε ο ειλικρινής θαυμασμός. Ανδριάντες του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου τοποθετήθηκαν στην Αγορά και τους απονεμήθηκε ο τίτλος του αθηναίου πολίτη.

Η Θήβα όμως δεν ήταν τόσο τυχερή. Αλλωστε, η στάση της δεν ήταν η ίδια με αυτή της Αθήνας· εφόσον η Θήβα ήταν μέχρι πρότινος σύμμαχος της Μακεδονίας μπορούσε να θεωρηθεί προδότρια και ως τέτοια υπέστη πιο σκληρή μεταχείριση. Οι ηγέτες της αντιμακεδονικής παράταξης θανατώθηκαν και ο Φίλιππος άφησε στη Θήβα μακεδονική φρουρά.

Ο Φίλιππος ήταν πια ο αδιαμφισβήτητος ηγεμόνας των Ελλήνων. Ο ίδιος δεν πρόλαβε να δει να γίνεται πραγματικότητα το όραμά του για συστράτευση των Ελλήνων κατά των Περσών. Το όραμα αυτό έφερε σε πέρας ο γιος του Αλέξανδρος. Ο Φίλιππος όμως πρόλαβε να δρέψει ορισμένους από τους καρπούς της δράσης του. Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις - εκτός από τη Σπάρτη - αποδέχθηκαν την πρόσκλησή του και έστειλαν αντιπροσώπους στο Συνέδριο της Κορίνθου. Την άνοιξη του 337 π.Χ. οι αντιπρόσωποι αποφάσισαν ότι οι πόλεις θα ενώνονταν σε μία «ομοσπονδία» με το όνομα Ελληνες. Κάθε πόλη θα διατηρούσε την αυτονομία της αλλά όλες θα απολάμβαναν την «κοινή τοις έλλησιν ειρήνη».

Η μακεδονική φάλαγγα

Η μακεδονική φάλαγγα, όπως αναπτύχθηκε από τον Φίλιππο Β', ήταν το μεγάλο πλεονέκτημα του μακεδονικού στρατού. Ο Φίλιππος κατά πάσα πιθανότητα είχε γνώση της παραδοσιακής φάλαγγας από την παραμονή του στη Θήβα. Είχε λοιπόν επισημάνει τόσο τα προτερήματα όσο και τα μειονεκτήματά της και έτσι κατόρθωσε να τη βελτιώσει. Διπλασίασε τις σειρές (στοίχους) των στρατιωτών - από οκτώ τις έκανε δεκαέξι - και εξόπλισε τους στρατιώτες με τη σάρισα, ένα δόρυ μήκους τεσσάρων-επτά μέτρων. Οι στρατιώτες έφεραν επίσης μια μικρή στρογγυλή ασπίδα, την «πέλτη». Η βασική μονάδα της φάλαγγας ήταν το σύνταγμα, το οποίο παρατασσόταν σε βάθος 16 ανδρών, και αριθμούσε 256 στρατιώτες. Στον σχηματισμό μάχης, οι πρώτες πέντε σειρές κρατούσαν τις σάρισες οριζόντια μπροστά τους, ενώ οι έντεκα που ακολουθούσαν τις κρατούσαν όρθιες. Σε κάθε πλευρό του συντάγματος αναπτυσσόταν ελαφρό πεζικό, καθώς και τοξότες, για προστασία, ενώ τα πλευρά της φάλαγγας συνολικά ενίσχυε το ιππικό. Στόχος της μακεδονικής φάλαγγας δεν ήταν τόσο η άμεση επίθεση - αποστολή την οποία εκπλήρωνε το βαρύ ιππικό - αλλά η διαρκής πίεση της παράταξης του εχθρού, ώστε να δημιουργηθούν κενά στα οποία το ιππικό θα μπορούσε να διεισδύσει.

ΚΕΙΜΕΝΑ: Α. ΖΕΝΑΚΟΣ (Η ΜΑΧΗ), ΙΩΑΝΝΑ ΖΟΥΛΑ (ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ), ΝΙΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ (ΦΙΛΙΠΠΟΣ Β')

Από ένθετο της εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ"

WWF: Ελλάδα κλείνει τα μάτια και επιμένει «βρώμικα»

Αρχικό δημοσίευμα στο BlogTeam

Η Ευρώπη λέει όχι σε λιγνίτη και λιθάνθρακα, η Ελλάδα επιμένει «ναι»

Τη στιγμή που ρυπογόνοι κολοσσοί, όπως η γνωστή σε όλους γερμανική RWE, εξαγγέλλουν την αναστολή των επενδύσεων τους σε μονάδες λιγνίτη ή λιθάνθρακα, η Ελλάδα επιμένει βρώμικα, τονίζει σε σημερινή της ανακοίνωση η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς.

Ο κ. Γιοχάνες Λαμπέρτζ, πρόεδρος και διευθύνων Σύμβουλος της μεγαλύτερης εταιρίας ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη, της γερμανικής RWE, ανήγγειλε την αναστολή των επενδύσεων της εταιρίας σε νέες μονάδες άνθρακα από το 2013 και έπειτα, λόγω απαγορευτικού κόστους. Η είδηση που μεταδόθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, από το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Dow Jones, έκανε το γύρο του κόσμου.

«Οι δηλώσεις του προέδρου της RWE δείχνουν με εύγλωττο τρόπο το αδιέξοδο στο οποίο οδηγεί η συνεχιζόμενη χρήση των στερεών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή» σημειώνει ο Αχιλλέας Πληθάρας, υπεύθυνος εκστρατειών του WWF Ελλάς.

Πρόκειται για μια δήλωση ιδιαίτερα σημαντική, που αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία γιατί προέρχεται από τα χείλη του προέδρου μιας εταιρίας που δεν φημίζεται για τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις. Η RWE είναι η πλέον ρυπογόνος ευρωπαϊκή εταιρία, ενώ σύμφωνα με έρευνα του διεθνούς WWF, σε αυτήν ανήκουν οι 4 από τις 10 πιο ρυπογόνες μονάδες ηλεκτρισμού της Ευρώπης. Είναι εξάλλου ακόμα νωπές οι μνήμες από την ανεπιτυχή προσπάθεια της RWE να κατασκευάσει -σε συνεργασία με τη ΔΕΗ- μια μονάδα λιθάνθρακα τεράστιας ισχύος (1600 MW) στην Καβάλα ή τον Αλμυρό.

Το τελευταίο διάστημα, μετά την ψήφιση του νέου νομοθετικού πακέτου μέτρων της ΕΕ για μείωση των εκπομπών, εντείνονται οι διεργασίες για απεξάρτηση από τα στερεά ορυκτά καύσιμα. Το νέο σύστημα εμπορίας ρύπων που επιβάλλει την πλήρη δημοπράτηση των εκπομπών στις εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής, και η ανωριμότητα των τεχνικών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, ανάγκασαν την βρετανική κυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή να παραθέσει την άποψη ότι «έως το 2020 οι μονάδες άνθρακα θα είναι ασύμφορες οικονομικά, ακόμα κι αν δεν ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την κλιματική αλλαγή».

Σε πλήρη αντίθεση με τα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα, το Υπουργείο Ανάπτυξης έδωσε πρόσφατα άδεια στην εταιρία ΤΕΡΝΑ για την κατασκευή της πρώτης ιδιωτικής μονάδας λιγνίτη στη Φλώρινα, ενώ η ΔΕΗ εξακολουθεί να πιέζει για κατασκευή μονάδων λιθάνθρακα στο Αλιβέρι και τη Λάρυμνα. Σύμφωνα με το WWF Ελλάς, τόσο ο λιθάνθρακας όσο και ο λιγνίτης που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί από την ΤΕΡΝΑ, είναι καύσιμα εισαγόμενα, που θα διευρύνουν ακόμα περισσότερο την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας. Αντιθέτως, όπως τονίζει η περιβαλλοντική οργάνωση, η έγκαιρη στροφή στην εξοικονόμηση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές αποτελούν τις πλέον ενδεδειγμένες λύσεις για την κάλυψη των αναγκών, την ενεργειακή ανεξαρτησία και τη μείωση των εκπομπών. Σύμφωνα με τη νέα επιστημονική έκθεση της οργάνωσης «Λύσεις για την κλιματική αλλαγή: όραμα βιωσιμότητας για την Ελλάδα του 2050», η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να τονώσει την οικονομία και να τηρήσει όλες τις δεσμεύσεις της, χωρίς τη χρήση εισαγόμενου λιγνίτη και λιθάνθρακα.

«Με λύπη βλέπουμε τη χώρα μας να επιμένει σε "βρώμικες" μονάδες, όταν η ανεπτυγμένη Ευρώπη γυρίζει την πλάτη στα στερεά καύσιμα. Το WWF Ελλάς έχει αποδείξει ότι υπάρχουν λύσεις για την Ελλάδα, αλλά σε αυτές δεν συγκαταλέγεται ο εισαγόμενος λιγνίτης και ο λιθάνθρακας. Καλούμε τη νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης να κάνει σαφές προς όλους ότι δεν θα δώσει άδεια ηλεκτροπαραγωγής σε τέτοιες μονάδες» καταλήγει ο Αχιλλέας Πληθάρας.

Το WWF Ελλάς, ενόψει ευρωεκλογών, απέστειλε επιστολή στους πολιτικούς αρχηγούς ζητώντας ενημέρωση για τις θέσεις τους σχετικά με το ενδεχόμενο εισαγωγής του λιθάνθρακα στο ενεργειακό μίγμα.

Καταπάτηση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών διαπιστώνει ο Συνήγορος του Πολίτη

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
ΕΠΕΙΓΟΝ
12 Ιανουαρίου 2009

Προς: Την Γενική Γραμματέα Πρόνοιας, κ. Τροχάνη Μαρία, Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αριστοτέλους 17, 101 87 Αθήνα

ΘΕΜΑ: Πλημμελής παροχή φροντίδας σε ασθενείς που φιλοξενούνται σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.

Αξιότιμη κυρία Τροχάνη,

Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι αποδέκτης αναφορών (αρ. πρωτ. 16887/08 & 19434/08) του κ. Θεοδωρουλάκη Μενέλαου, εκ μέρους του Δικτύου Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «Αργώς» και της Επιτροπής Πρωτοβουλίας Εργαζομένων (ΕΠΙΨΥ, ΕΨΥΚΑ, ΕΠΑΨΥ & ΘΕΨΥΠΑ), που θίγουν το σοβαρό πρόβλημα της υποχρηματοδότησης των Μονάδων Αποκατάστασης και της σοβαρότατης επίπτωσης της στο παροχής φροντίδας υγείας στους ασθενείς.

Λόγω της σοβαρότητας του θέματος που θίγεται στις εν λόγω αναφορές, ο Συνήγορος του Πολίτη κρίνει σκόπιμο να εκθέσει τις κοινωνικές και νομικές διαστάσεις του. Σε αυτό συνηγορεί επίσης το γεγονός ότι το δικαίωμα που διακυβεύεται είναι σημαντικό, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα είναι πολυάριθμα και επιπλέον βρίσκονται σε νομική και πραγματική αδυναμία να προασπίσουν τα συμφέροντα τους.

ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Οι αρχές της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης θεσμοθετήθηκαν από το Ελληνικό Κρότος με τον Ν.2716/1999 «περί ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας», Σύμφωνα με τις διατάξεις του το Κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας με σκοπό την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την περίθαλψη καθώς και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Βάσει του ανωτέρω Νόμου και προς επίτευξη των σκοπών της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, συγκροτείται το Σύστημα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, υπό κρατική εποπτεία και επιχορήγηση, στο οποίο εντάσσονται οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας, οι οποίες λειτουργούν στο πλαίσιο του δημόσιου αλλά και του ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού τομέα.

Ήδη πλέον στην Ελλάδα, και με τη διαρκή αρωγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στα πλαίσια των διαδοχικών Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης, έχει επιτευχθεί η συρρίκνωση των μεγάλων Ψυχιατρείων, η ανάπτυξη ικανού αριθμού ψυχιατρικών τμημάτων στα Γενικό Νοσοκομεία και Κέντρων Ψυχικής Υγείας και τέλος η λειτουργία μεγάλου αριθμού Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Οικοτροφεία, Ξενώνες, Προστατευμένα Διαμερίσματα, Κέντρα Ημέρας κ.α.) στα πλαίσια του δημόσιου και ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού τομέα. Ήδη λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα συνολικά άνω των 410 Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης στην κοινότητα, που στελεχώνονται από 3.628 εργαζόμενους ειδικούς ψυχικής υγείας, εκ των οποίων 1,956 σε νομικά πρόσωπα του ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού τομέα.

Οι Μονάδες αυτές προσφέρουν υπηρεσίες υψηλού επιπέδου σε 3.000 ψυχικά ασθενείς (ενήλικες, εφήβους και παιδιά) που πριν ζούσαν σε ιδρυματικές συνθήκες, έχοντας πλέον επιτύχει την κοινωνική επανένταξη τους. Το συνολικό έργο που συντελείται από το 1990, αναίρεσε αρνητικές απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Παγκόσμιων και Ευρωπαϊκών φορέων Ψυχικής Υγείας για την ποιότητα του κοινωνικού κράτους της χώρας μας και δέχθηκε τους επαίνους τόσο από τις εθνικές κυβερνήσεις και τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. όσο και από την παγκόσμια επιστημονική ψυχιατρική κοινότητα.

Σήμερα οι Μονάδες αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα χρηματοδότησης για τέταρτη φορά μέσα στα τελευταία 4 έτη και τόσο η Διοίκηση όσο και το προσωπικό των Μονάδων έχουν επανειλημμένως επισημάνει και συχνά διαμαρτυρηθεί εντόνως για την αναγκαιότητα εξεύρεσης των αναγκαίων κονδυλίων από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχιση της λειτουργίας των Μονάδων. Δυστυχώς ήδη κάποιες πολύ επιτυχημένες θεραπευτικά δομές αποκατάστασης οδηγήθηκαν στη διακοπή λειτουργίας τους.

Ο Συνήγορος του Πολίτη διαπιστώνει ότι στο συνεχιζόμενο αυτό κλίμα των περικοπών κινδυνεύει να καταρρεύσει το όραμα της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και να εγκαταλειφθεί ο στόχος του προγράμματος «Ψυχαργώς» για τον οποίο χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε.

Ειδικότερα, και στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του Συνηγόρου της Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, διαπιστώνεται μία συστηματική καταπάτηση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών έτσι όπως υπαγορεύονται από τις αρχές που περιέχονται στην Πράσινη Βίβλο. Η θέση της Αρχής έχει ως στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης κοι σταθερής συνέχισης του προγράμματος της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης που ξεκίνησε με τον Καν,815/84.

Κατόπιν τούτων, σας παρακαλούμε να μας ενημερώσετε άμεσα για τις απόψεις σας καθώς και τις ενέργειες που προτίθεστε, να αναλάβετε, προκειμένου εξασφαλιστεί η ομαλή και άρτια λειτουργία των δομών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης ψυχικά πασχόντων.

Επιπλέον, δεδομένης της σοβαρότητας του ζητήματος, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι στο πλαίσιο της λειτουργίας του Συνηγόρου της Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, προτιθέμεθα να διοργανώσουμε συνάντηση των εμπλεκομένων φορέων για τη διαπίστωση της πραγματικής έκτασης του προβλήματος αλλά και την διατύπωση των γενικών κατευθύνσεων για τη λύση του προβλήματος.

Προσβλέπουμε στη συμμετοχή του Υπουργείου σας.

Με τιμή
Γιάννης Σακέλλης
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη Συνήγορος της Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Έκκληση των Δήμων Χαιρώνειας και Δαύλειας σε Σαμαρά

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΝΟΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

ΔΗΜΟΣ ΧΑΙΡΩΝΕΙΑΣ, Τ.Κ. 32100, Τηλ.22610 95262, fax:22610 95542
email: dheronia@0931.syzefxis.gov.gr

ΔΗΜΟΣ ΔΑΥΛΕΙΑΣ, Τ.Κ. 32008, Τηλ. 22610 52203, fax : 22610- 52567
email: dmdavlia@otenet.gr

Χαιρώνεια, 12/1/2009

Αρ. πρωτ.:--

ΠΡΟΣ: Υπουργό Πολιτισμού, κ. Α.Σαμαρά

Θέμα: Έκδοση απόφασης για την εγκατάσταση Θερμοηλεκτρικού σταθμού στη Χαιρώνεια Βοιωτίας

Κύριε Υπουργέ,
Απευθύνομαι σε σας, με την ανάληψη των καθηκόντων σας, προκειμένου να σας ενημερώσω για μια εξαιρετικά σοβαρή και κρίσιμη απόφαση που θα κληθείτε να λάβετε και από την οποία εξαρτάται η διάσωση ενός σημαντικού αρχαιολογικού χώρου, με παγκόσμια ακτινοβολία. Πρόκειται τον αρχαιολογικό χώρο και το πεδίο της μάχης της Χαιρώνειας, ιστορικού γεγονότος που άλλαξε τον ρου της ιστορίας, σήμανε το τέλος της πόλης-κράτους και την επικράτηση των Μακεδόνων, της πρώτης μάχης στην οποία συμμετείχε ο Μέγας Αλέξανδρος.

Πριν από λίγα χρόνια, είχατε και προσωπικά την ευκαιρία να δείτε από κοντά την ιστορικό χώρο και τα μνημεία της Χαιρώνειας. Από τότε και μέχρι σήμερα τεράστιες προσπάθειες έχουν καταβληθεί από το Δήμο μας αλλά και από το ΥΠΠΟ για την ανάδειξη και αξιοποίηση των αρχαιολογικών μνημείων της περιοχής και τη μετατροπή ολόκληρου του χώρου σε αρχαιολογικού πάρκου με χρήση καινοτομικών μεθόδων και νέων τεχνολογιών καθώς και με την αναστήλωση, συντήρηση, επανέκθεση των Μουσειακών εκθεμάτων, την συνέχιση ανασκαφών, την βελτίωση των προσβάσεων, την ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων, αναπλάσεις κλπ.

Όλα τα παραπάνω κινδυνεύουν να ανατραπούν από τη σχεδιαζόμενη δημιουργία τεράστιας μονάδας ηλεκτροπαραγωγής, ιδιοκτησίας ENELCO, παρά:

• την ομόφωνη εκφρασμένη αντίθεση του Δημοτικού Συμβουλίου μας ήδη από το 2003 αλλά και τα έτη 2007 και 2008
• την ομόφωνη εκφρασμένη αντίθεση του Δημοτικού Συμβουλίου Δαύλειας
• την απόλυτη αντίθεση της Θ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Θήβας και της Δ/νσης Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ όπως εκφράστηκε σε διαδοχικές γνωμοδοτήσεις τους, δεδομένου ότι το έργο αλλοιώνει μη αντιστρέψιμα σημαντικότατους αρχαιολογικούς χώρους.
• την αρνητική γνωμοδότηση του ΚΑΣ, τον Ιούλιο του 2008 με ψήφους 9 κατά και 5 υπέρ

Το θέμα αναπέμφθηκε από τον προκάτοχό σας κ. Μιχάλη Λιάπη, μετά από σιωπή 5 μηνών παρά τις προσπάθειες μας να τον συναντήσουμε και παρά τις επιστολές που αποστείλαμε οι δήμαρχοι Χαιρώνειας και Δαύλειας, αιφνιδιαστικά, την Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2008. Αιτιολογία της αναπομπής αποτέλεσε νέα αίτηση της ENELCO με την οποία επικαλέστηκε μείωση του όγκου της μονάδας, πρόταση που ωστόσο είχε συζητηθεί και απορριφθεί στην προηγούμενη συνεδρίαση του ΚΑΣ.

Παρά το γεγονός αυτό και παρά το αίτημα της Θ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Θήβας για αναβολή της συνεδρίασης προκειμένου να ενημερωθούν και να γνωμοδοτήσουν για το περιεχόμενο του νέου φακέλου ως ο νόμος ορίζει, (αίτημα το οποίο υποστηρίξαμε και όλοι όσοι παρασταθήκαμε στο ΚΑΣ), τα μέλη του ΚΑΣ μετεστράφησαν πλήρως και αποδέχθηκαν με ψήφους 15 έναντι ενός την δημιουργία της μονάδας.

Πιστεύουμε ότι είναι αναγκαίο να ενημερωθείτε και από τους Δημάρχους της περιοχής για το θέμα. Ζητάμε συνάντηση μαζί σας πριν λάβετε οποιαδήποτε απόφαση, ώστε να σας μεταφέρουμε τις απόψεις μας για μια μονάδα, η οποία όπως όλες οι πλευρές αποδέχονται ότι θα μεταβάλλει πλήρως τη φυσιογνωμία της περιοχής μας. Ελπίζουμε σε άμεση ανταπόκριση σας,

Οι Δήμαρχοι

Χαιρώνειας-------------------------------Δαύλειας

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΓΓΕΛΗΣ -------------- ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

Έκκληση των Δήμων Χαιρώνειας και Δαύλειας για προσωπική παρέμβαση Καραμανλή

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΝΟΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

ΔΗΜΟΣ ΧΑΙΡΩΝΕΙΑΣ, Τ.Κ. 32100, Τηλ. 22610 95262, fax:22610 95542
email: dheronia@0931.syzefxis.gov.gr

ΔΗΜΟΣ ΔΑΥΛΕΙΑΣ, Τ.Κ. 32008, Τηλ. 22610 52203, fax : 22610- 52567
email: dmdavlia@otenet.gr

Χαιρώνεια, 12/1/2009

Αρ. πρωτ.:--

ΠΡΟΣ:
κ. Κώστα Καραμανλή Πρωθυπουργό

Κύριε Πρωθυπουργέ,
Εκ μέρους των δημοτικών συμβουλίων και των πολιτών των Δήμων μας, σας απευθύνουμε έκκληση για προσωπική σας παρέμβαση προκειμένου να αποτραπεί η κατασκευή μεγάλης μονάδας ηλεκτροπαραγωγής στην περιοχή που βρίσκεται μεταξύ των Δήμων Χαιρώνειας και Δαύλειας.

Σας ενημερώνουμε ότι ενάντια στην κατασκευή της εν λόγω μονάδας έχουν ταχθεί με διαδοχικές ομόφωνες αποφάσεις και ψηφίσματα τα Δημοτικά Συμβούλια Χαιρώνειας και Δαύλειας, ενώ τη συμπαράστασή τους έχουν δηλώσει και οι άλλοι όμοροι Δήμοι όπως και όλες οι παρατάξεις της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Βοιωτίας. Επίσης την αντίθεση τους προς τη μονάδα εκφράζει η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.

Η μονάδα προβλέπεται να εγκατασταθεί σε πεδινή και αμιγώς αγροτική περιοχή, πεδίο της περίφημης μάχης της Χαιρώνειας που σηματοδότησε το τέλος της αρχαίας εποχής και της πόλης κράτους με την επικράτηση των Μακεδόνων στον Ελλαδικό χώρο, της πρώτης μάχης στην οποία συμμετείχε ο Μέγας Αλέξανδρος. Ταφικό μνημείο των Θηβαίων Ιερολοχιτών είναι ο Λέων της Χαιρώνειας που ατενίζει με θυμό και θλίψη το θέατρο της σύγκρουσης. Δίπλα από τον Λέοντα βρίσκεται από τις αρχές του 20ου αιώνα το Αρχαιολογικό Μουσείο, που είναι έτοιμο να επαναλειτουργήσει μετά από ένα χρονοβόρο, δαπανηρό και αξιόλογο έργο συντήρησης και επανέκθεσης. Η ευρύτερη περιοχή της Χαιρώνειας είναι αρχαιολογικός χώρος μεγάλης σημασίας, ενώ σημαντικές αρχαιότητες (Αρχαίο Θέατρο Χαιρώνειας, Τρόπαιο Σύλλα, Μαγούλα Μπαλωμένου και πολλές άλλες) και πανάρχαιες ακροπόλεις (Πετραχός, Πανοπέας, Δαυλίς, Παραποτάμιοι) περιβάλλουν τον χώρο εγκατάστασης της μονάδας που είναι ορατός από παντού. Η περιοχή είναι εντελώς αδόμητη και έχει διατηρήσει τη φυσιογνωμία της αδιατάρακτη εδώ και χιλιάδες χρόνια. Στη γη υψηλής παραγωγικότητας που βρίσκονται τα 150 στρέμματα (!) που έχουν αγοραστεί για την επένδυση, οι αναδασμοί έχουν ολοκληρωθεί καθώς και σημαντικά έργα αγροτικής υποδομής όπως κλειστά, αυτοματοποιημένα δίκτυα άρδευσης.

Τα τελευταία χρόνια έχουν καταβληθεί μεγάλες προσπάθειες ώστε να διασωθούν και να αναδειχθούν οι αρχαιολογικοί χώροι και παράλληλα να προωθήσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων σε ολόκληρη τη λεκάνη του Βοιωτικού Κηφισού περιοχή NATURA). 16 Δήμοι της λεκάνης του Κηφισού έχουμε υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας για την απορρύπανση του ποταμού, την διάσωση και την επανόρθωση του οικοσυστήματος και την ορθολογική διαχείριση των νερών, καθώς και για την ανάπτυξη ήπιων οικονομικών δραστηριοτήτων γύρω από το ποτάμιο σύστημα όπως βιολογικές καλλιέργειες, οικο- και άγρο- τουρισμό, οικοτεχνία κλπ.

Τα έργα αξιοποίησης του αρχαιολογικού πλούτου όπως η συντήρηση του Λέοντος, η συντήρηση -επανέκθεση του εντυπωσιακού Αρχαιολογικού Μουσείου, πήραν ολοκληρωμένο χαρακτήρα με την δημιουργία Αρχαιολογικού Πολιτιστικού Πάρκου που περιλαμβάνει: χώρους αναψυχής, ενοποίηση των ιστορικών και αρχαιολογικών χώρων (βράβευση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό του Συλλόγου Πολεοδόμων), θεματική πλατεία για τον Πλούταρχο που γεννήθηκε, έζησε και έγραψε τα έργα του στη Χαιρώνεια, λειτουργία σημαντικού κέντρου εικονικής πραγματικότητας με την αναπαράσταση της μάχης της Χαιρώνειας και πολλές άλλες εφαρμογές πολυμέσων, ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου, διάσωση και προβολή του προϊστορικού Κάστρου του Πανοπέως, πατρίδας του κατασκευαστή του Δούρειου Ίππου (που σώζεται σχεδόν ατόφιο).

Το Δημοτικό Συμβούλιο της Χαιρώνειας ήδη από το 2003, είχε αναθέσει σε ομάδα εργασίας του ΤΕΕ-ΓΕΩΤΕΕ, τη διερεύνηση των επιπτώσεων και είχε εκφράσει την ομόφωνη αντίθεσή του. Από τις αρχές του 2007 που ανακινήθηκε πάλι το θέμα αγωνιζόμαστε στρεφόμενοι σε κάθε κατεύθυνση για να σταματήσουμε την δημιουργία της βαριάς βιομηχανικής μονάδας. Στην προσπάθειά μας, διαπιστώσαμε μεταξύ άλλων ότι είχαν γίνει παρανομίες όπως η αγνόηση του Υπουργείου Πολιτισμού και τις δύο φορές που εκδόθηκαν περιβαλλοντικοί όροι, παρατυπίες όπως η ταχύτατη έκδοση αδειών από το ΥΠΑΝ και το ΥΠΕΧΩΔΕ προκειμένου η μονάδα να αυξήσει εντός ολίγων ημερών τη σχεδιαζόμενη ισχύ και να διεκδικήσει το διαγωνισμό του ΔΕΣΜΗΕ και ασυμβατότητες στις χρήσεις γης που παρακάμφθηκαν με ειδική απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης. Για τους λόγους αυτούς έγινε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Επισημαίνουμε το γεγονός ότι έμπρακτα έχουμε αποδείξει την υποστήριξη μας στην ανάπτυξη αιολικών πάρκων σε περιοχές του Δήμου μας καθώς και την πρότασή μας να διερευνηθεί εναλλακτική θέση για την εγκατάσταση της επένδυσης.

Κατόπιν παρέμβασής μας το θέμα συζητήθηκε εκ των υστέρων στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στις 7 Ιουλίου 2008 και ορίσθηκε επιτροπή αυτοψίας που επισκέφθηκε τη Χαιρώνεια στις 23 Ιουλίου. Οι τοπικές αντιδράσεις έγιναν φανερές με την παράσταση αιρετών και πολλών πολιτών ενώπιον της επιτροπής. Το πόρισμα της επιτροπής πρότεινε μείωση του όγκου της μονάδας ώστε να μην οχλεί τις αρχαιότητες. Λίγες ημέρες μετά, στις 29 Ιουλίου, συνεδρίασε αιφνιδιαστικά το ΚΑΣ. Δεκάδες πολίτες, οι Δήμαρχοι, οι δημοτικές παρατάξεις, ο Νομάρχης και βουλευτής της Βοιωτίας, παρέστησαν στο Κ.Α.Σ. και εξήγησαν πως σε περίπτωση που μια τόσο μεγάλη επένδυση επιτραπεί, αυτομάτως μετατρέπεται η περιοχή σε βιομηχανική αφού για καμία επόμενη μονάδα δεν θα υπάρχει επιχείρημα απαγόρευσης. Εξήγησαν επιπλέον ότι έχουν σχεδιάσει μια ήπια ανάπτυξη που στηρίζεται στην αξιοποίηση του ιστορικού πλούτου και ότι η Βοιωτία έχει πληρώσει πολύ ακριβά την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση βιομηχανιών εκτός οργανωμένων χώρων αφού ο μισός νομός και ιδιαίτερα η περιοχή Σχηματαρίου-Οινοφύτων- Θήβας έχει μετατραπεί σε αποδέκτη βιομηχανικών λυμάτων και καυσαερίων. Τότε το ΚΑΣ με ψήφους 9 κατά και 5 υπέρ της μονάδας απέρριψε την πρόταση για μείωση του όγκου της μονάδας και δέχθηκε την ασυμβατότητα με τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, γεγονός που προκάλεσε ανακούφιση στην τοπική κοινωνία. Μάταια όμως περιμέναμε την έκδοση υπουργικής απόφασης. Σε επιστολές που στείλαμε στον Υπουργό εκφράζοντας την ανησυχία μας για την καθυστέρηση δεν πήραμε καμία απάντηση όπως και στις προσπάθειές μας να τον συναντήσουμε. Αντί απάντησης, μας ενημέρωσαν αιφνιδιαστικά ότι το θέμα αναπέμπεται στο Κ.Α.Σ. στις 23 Δεκεμβρίου, παραμονές Χριστουγέννων. Παρά τον νέο αιφνιδιασμό, οι πολίτες και οι αιρετοί κινητοποιήθηκαν και προσήλθαν μαζικά στην συνεδρίαση του Κ.Α.Σ. Με δεδομένο ότι ούτε οι Δήμοι αλλά ούτε καν η αρμόδια υπηρεσία του ΥΠ.ΠΟ δηλαδή η Θ Εφορεία Αρχαιοτήτων, δεν είχε λάβει τα πλήρη στοιχεία που κατέθετε με τη νέα αίτησή της η εταιρεία και ζητούσε αναβολή για να λάβει γνώση και να γνωμοδοτήσει, ζητήσαμε αναβολή του θέματος, αίτημα που δεν έγινε δεκτό.

Στη συνέχεια το ΚΑΣ με μια εντυπωσιακή μεταστροφή ψήφισε με 15 υπέρ και 1 κατά την έγκριση κατασκευής της μονάδας, αποδεχόμενο την πρόταση της εταιρείας για μείωση του όγκου της μονάδας, πρόταση που είχε απορρίψει το καλοκαίρι.

Ισχυριζόμαστε ότι η εξέλιξη αυτή είναι διοικητικά και δεοντολογικά ελέγξιμη για τους λόγους που εκθέσαμε παραπάνω. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το Υπουργείο Πολιτισμού εμφανίζεται απρόθυμο στην αποστολή του να διαφυλάξει τον ιστορικό μας πλούτο και μάλιστα ερχόμενο σε αντιπαράθεση με την τοπική κοινωνία.

Κύριε πρωθυπουργέ,
Αγωνιζόμαστε να ξεφύγουμε από τον στραγγαλισμό που υφιστάμεθα λόγω της δραματικής πτώσης των αγροτικών εισοδημάτων και να δημιουργήσουμε νέες ευκαιρίες στην περιοχή μας μέσα από την προστασία και την ανάδειξη των φυσικών και ιστορικών μας πόρων. Προσπαθούμε να αντιστρέψουμε την υποβάθμιση και να διατηρήσουμε ζωντανά τα χωριά μας που τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπονται και ερημώνουν. Η εγκατάσταση μιας τέτοιας μονάδας στη συγκεκριμένη θέση, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με όλα αυτά για τα οποία παλεύουμε τόσα χρόνια.

Θεωρούμε άδικη και αντιδημοκρατική την διαδικασία που παρακάμπτει και αγνοεί τις απόψεις, τον σχεδιασμό και τα συμφέροντα των κατοίκων της περιοχής που εμβρόντητοι βλέπουν να τινάζονται στον αέρα οι προσπάθειες και οι κόποι τους, οι οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι που έχουν επενδυθεί. Θεωρούμε ανακόλουθη την Πολιτεία που χωρίς να λάβει υπόψη τις δημόσιες επενδύσεις που έχουν γίνει στην περιοχή, επιτρέπει σε μια ιδιωτική επένδυση να τις ακυρώσει.

Σας καλούμε να μην επιτρέψετε να συμβεί γιατί φοβόμαστε ότι τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν θα είναι αξεπέραστα και μη αντιστρεπτά.

Η αγανάκτηση των πολιτών από τις μεθοδεύσεις που επί τόσα χρόνια παρακάμπτουν όχι μόνο την εκφρασμένη τοπική βούληση αλλά και την ίδια τη νομιμότητα, έχει οδηγήσει στη σθεναρή απόφαση όλων αντισταθούν με κάθε τρόπο και να προσπαθήσουν μόνοι τους να περιφρουρήσουν το χώρο και την ιστορική κληρονομιά που αποτελεί παγκόσμια παρακαταθήκη και που δεν ανήκει μόνο σε μας, αλλά και στις γενιές που θάρθουν.

Με την ελπίδα ότι θα μας ακούσετε, ιδιαίτερα αφού και ο ίδιος έχετε θητεύσει ως Υπουργός Πολιτισμού,

Οι Δήμαρχοι

Χαιρώνειας-------------------------------Δαύλειας

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΓΓΕΛΗΣ -------------- ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

Επιστολή διαμαρτυρίας των Δήμων Χαιρώνειας και Δαύλειας στην εφημερίδα "Πρώτο Θέμα"

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΝΟΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

ΔΗΜΟΣ ΧΑΙΡΩΝΕΙΑΣ, Τ.Κ. 32100, Τηλ.22610 95262, fax:22610 95542
email: dheronia@0931.syzefxis.gov.gr

ΔΗΜΟΣ ΔΑΥΛΕΙΑΣ, Τ.Κ. 32008, Τηλ. 22610 52203, fax : 22610- 52567
email: dmdavlia@otenet.gr

Χαιρώνεια, 12/1/2009

Αρ. πρωτ.: 54

ΠΡΟΣ:
Εφημερίδα ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

Κύριοι ,
Σας μεταφέρουμε την διαμαρτυρία και την αγανάκτηση των δημοτών της Χαιρώνειας και της Δαύλειας για το απαράδεκτο και παραπλανητικό δημοσίευμα της εφημερίδας σας, που αφορούσε σχεδιαζόμενη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στον αρχαιολογικό χώρο της Χαιρώνειας.
Το δημοσίευμα με τον τίτλο "Ελληνικό case study στην ενέργεια για όλο τον πλανήτη" δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Κυριακής 4 Ιανουαρίου, στο ένθετο business stories. Μέχρι σήμερα δεν κατορθώσαμε να πληροφορηθούμε τον συντάκτη του άρθρου προκειμένου να ζητήσουμε την υποτιθέμενη «τοπική δημοσκόπηση» και τα άλλα «στοιχεία» που αναφέρει.
Καταγγέλλουμε ότι το συγκεκριμένο δημοσίευμα, διαστρεβλώνει απόλυτα την πραγματικότητα και επικαλείται ανακρίβειες, υπερβολές και υπονοούμενα προκειμένου να συκοφαντήσει τους αγώνες των Δήμων Χαιρώνειας και Δαύλειας και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, ενάντια στη συγκεκριμένη μονάδα. Υπηρετεί την χειρότερη μορφή δημοσιογραφίας που με «κατασκευασμένα» άρθρα προσπαθεί να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα συμφέροντα, στη συγκεκριμένη περίπτωση ενός ενεργειακού κολοσσού όπως η ΕΝΕL και του ομίλου Κοπελούζου.
Για την αποκατάσταση της αλήθειας :
Κανένα οικολογικό πάρκο και κανένα πρότυπο δεν εισφέρει η συγκεκριμένη μονάδα. Πρόκειται απλώς για μια βαριά, ρυπογόνο βιομηχανία που επέλεξε ως τόπο εγκατάστασης ένα χώρο που τη βολεύει αφού διασχίζεται από το δίκτυο φυσικού αερίου και μεταφοράς ρεύματος. Επιπλέον πρόκειται για μια μονάδα πλήρως αυτοματοποιημένη, με ελάχιστες και εξειδικευμένες θέσεις εργασίας, που δεν συνδέεται και δεν δημιουργεί παράλληλες οικονομικές δραστηριότητες.
Το πρόβλημα είναι ότι ο συγκεκριμένος χώρος αποτελεί το θέατρο της περίφημης μάχης της Χαιρώνειας που σηματοδότησε την κατάλυση του αρχαίου κόσμου και της πόλης κράτους και την επικράτηση των Φιλίππου και Μ. Αλεξάνδρου στον Ελλαδικό χώρο. Η περιοχή εγκατάστασης της μονάδας είναι εντελώς αδόμητη, περιβάλλεται από παγκοσμίου σημασίας αρχαιότητες και παραμένει αδιατάρακτη εδώ και 2500 τουλάχιστον χιλιάδες χρόνια.
Προκειμένου να διευκολυνθεί η επιχείρηση (ENEL-CO) παραβλέφθηκε παράνομα το ΥΠΠΟ κατά τη φάση της αδειοδότησης και των περιβαλλοντικών όρων της μονάδας. Επίσης παραβλέφθηκε παράνομα το ότι η μονάδα σχεδιάζεται σε γη υψηλής παραγωγικότητας και μάλιστα με πλήρεις υποδομές (αναδασμό, κλειστά δίκτυα άρδευσης κλπ) για τις οποίες έχουν δαπανηθεί πολλά χρήματα του ελληνικού λαού. Για όλα αυτά έχει γίνει προσφυγή και στο ΣΤΕ.
Το πιο δόλιο όμως απόσπασμα του δημοσιεύματος είναι αυτό στο οποίο επιχειρείται να υποβαθμιστεί και να αιτιολογηθεί η τοπική αντίδραση. Στο δημοσίευμα αναφέρεται υποτιθέμενη έρευνα που καταγράφει απόψεις των κατοίκων περί της οικονομικής κατάστασης και της ανεργίας στην περιοχή και τις συνδέει με την αποδοχή της μονάδας. Τέτοιου είδους έρευνα, με ερωτήσεις όπως διατυπώνονται στο δημοσίευμα ουδέποτε έγινε στα χωριά μας.
Το δημοσίευμα περιορίζεται την αντίδραση σε ομάδα κατοίκων περιορίζοντας σε 20 τους περίπου 80 πολίτες που άφησαν τις δουλειές τους και μετακινήθηκαν στην Αθήνα για να παρασταθούν στο ΚΑΣ μόνο και μόνο για να υπερασπίσουν τον τόπο τους αν και με τον αιφνιδιασμό που επιχειρήθηκε με τη συνεδρίαση το μεσημέρι της προπαραμονής των Χριστουγέννων, θα μπορούσε να μην έχει γίνει ούτε καν αντιληπτό.
Πουθενά δεν αναφέρονται οι ομόφωνες αρνητικές αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων των Δήμων Δαύλειας και Χαιρώνειας που περιλαμβάνουν 11 χωριά στην περιοχή, ούτε οι αποφάσεις στήριξης των όμορων Δήμων. Και αφού προφανώς είναι παράδοξο να αρνείται η Τοπική Αυτοδιοίκηση τα γενναία αντισταθμιστικά οφέλη της ENELCO, το πλανητικό πρότυπο (!), την ανάπτυξη και την απασχόληση που σύμφωνα με το δημοσίευμα θα έχει ως αποτέλεσμα η μονάδα, ο αρθρογράφος φθάνοντας στο τελευταίο σκαλί της αναξιοπιστίας, λασπολογεί συνδέοντας την αντίδραση μας με την εξυπηρέτηση συμφερόντων ανταγωνιστικού ομίλου που φυσικά δεν κατονομάζεται.
Κατόπιν των παραπάνω, παρακαλώ για την δημοσίευση της παρούσης, την αποκατάσταση της αλήθειας και την επανόρθωση από την πλευρά της εφημερίδας σας. Οι μικροί μας Δήμοι μπορεί πράγματι να έχουν ελάχιστα μέσα, να έχουν δύσκολη πρόσβαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων, να μην έχουν τρόπους να επηρεάζουν την κοινή γνώμη αλλά έχουν σταθερά αποφασίσει να υπερασπίσουν με κάθε τρόπο τη φυσιογνωμία και τον πολιτιστικό τους πλούτο προς όφελος όλων.

Οι Δήμαρχοι

Χαιρώνειας-------------------------------Δαύλειας

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΓΓΕΛΗΣ -------------- ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ